ย่านนมควาย
Uvaria grandiflora
Roxb., ANNONACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
: ไม้เถาเนื้อแข็ง
ขนาดใหญ่ เหนียว
แยกจากโคนต้นได้หลายเถา
เลื้อยพาดตามพุ่มไม้ไปได้ไกลถึง
30 ม.
กิ่งอ่อนมีขนนุ่มสีน้ำตาลอมเหลืองหนาแน่น
ใบเดี่ยว
เรียงสลับ
รูปรีแกมรูปไข่กลับ
รูปรีแกมรูปขอบขนาน
หรือรูปขอบขนานแกมรูปใบหอก
กว้าง 5-10 ซม. ยาว 12-25 ซม.
ปลายแหลม
โคนมนเว้าเล็กน้อย
ขอบเรียบ
แผ่นใบด้านบนสีเขียวเข้มเป็นมัน
มีขนประปรายตามเส้นกลางใบและเส้นแขนงใบ
ด้านล่างสีเขียวนวลมีขนสั้นนุ่มทั่วไป
ก้านใบยาว 3-8 มม. ดอกออกเดี่ยวๆ
ที่ปลายกิ่งและตามกิ่ง
ตรงข้ามหรือเยื้องกับใบเล็กน้อย
เมื่อบานเต็มที่เส้นผ่านศูนย์กลาง
6-11 ซม. กลิ่นหอมอ่อน
มีน้ำหวานจำนวนมากรอบฐานดอก
กลีบเลี้ยง 3 กลีบ
สีเขียวอมเหลือง
รูปสามเหลี่ยม ยาว 2-3 ซม.
กลีบค่อนข้างบอบบาง
ผิวด้านนอกมีขนสั้นประปราย
ด้านในเกลี้ยง
กลีบดอกเรียงสลับกัน 2
ชั้น ชั้นละ 3 กลีบ
สีแดงเลือดนก
โคนกลีบสีเหลืองอ่อน
รูปขอบขนานหรือรูปไข่กลับแกมรูปขอบขนาน
ยาว 2.5-4 ซม. ปลายมน กลีบหนา
เกสรเพศผู้มีจำนวนมาก
อยู่ชิดกันแน่นเป็นพุ่มกลม
รังไข่ยาวประมาณ 7 มม.
มีขนสั้น
ยอดเกสรเพศเมียแผ่ออกคล้ายรูปแตร
มีเมือกเหนียวสีเหลือง
แล้วเปลี่ยนเป็นสีเข้มขึ้น
ผลเป็นผลกลุ่ม
มีจำนวนมาก
อยู่บนแกนตุ้มกลม
ก้านช่อผลยาว 4-6 ซม.
แต่ละผลรูปทรงกระบอกสั้นๆ
ยาว 3-6 ซม. ปลายมน
คอดเว้าเล็กน้อยบางตอน
ตามผิวมีตุ่มเล็กๆ
กระจายและมีขนประปราย
ก้านผลยาว 1-4 ซม.
มีเมล็ดมาก
ถิ่นกำเนิด : -
การกระจายพันธุ์ :
จีนตอนใต้ พม่า
ภูมิภาคอินโดจีน
และภูมิภาคมาเลเซีย
การกระจายพันธุ์ในประเทศไทย
:
ภาคใต้และภาคตะวันออกเฉียงใต้
สภาพนิเวศน์ :
ขึ้นตามชายป่าดิบชื้นและป่าโปร่งที่ชุ่มชื้น
บริเวณที่โล่งริมลำธาร
เวลาออกดอก : -
เวลาออกผล : -
การขยายพันธุ์ : -
ความเกี่ยวข้องกับประเพณี
วัฒนธรรม ความเชื่อ ฯลฯ :
-
อ้างอิง : 1)
ราชบัณฑิตยสถาน. 2538. อนุกรมวิธานพืช
อักษร ก. กรุงเทพมหานคร:
เพื่อนพิมพ์.