กอมขม
ชื่อพื้นเมือง :
กรอสะนาสมูล (เขมร-ภาคตะวันออกเฉียงใต้),
กะลำเพาะต้น
ไม้หอมตัวผู้ หมาชล (ภาคตะวันออกเฉียงใต้),
ก้ามกุ้งต้น (ชุมพร),
ขางขาว ขางครั้ง ดีงูต้น
ตะพ้านก้น มะค้า กอมขม (ภาคเหนือ),
จันเขา (สุราษฎร์ธานี), ดำ
หงีน้ำ หยีน้ำใบเล็ก (ภาคใต้),
เนียปะโจ มะปอจอ (กะเหรี่ยง-ภาคเหนือ),
หมักกอม (เงี้ยว-เชียงใหม่)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Picrasma
javanica Blume
ชื่อวงศ์ : SIMAROUBACEAE
ชื่อสามัญ : -
ลักษณะ : ไม้ต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลาง
สูง 8-15 ม. ใบประกอบแบบขนนกปลายคี่
เรียงสลับ ใบย่อย 1-3 คู่
เรียงตรงข้าม รูปรี
รูปรีแกมรูปขอบขนาน
รูปไข่ หรือรูปไข่แกมรี
ปลายแหลมยาว โคนแหลม
ขอบเรียบ
ย่นเป็นคลื่นเล็กน้อย ช่อดอกออกตามง่ามใบ
แตกแขนงสั้นๆ
มีดอกจำนวนมาก แยกเพศ
อยู่ต่างช่อ
ดอกเพศเมียใหญ่กว่าดอกเพศผู้ประมาณ
2 เท่า กลีบเลี้ยง 4 กลีบ
แยกกัน กลีบดอก 4 กลีบ
แยกกัน สีเหลือง
ขอบกลีบงอเข้าหากันเป็นกระพุ้งเล็กน้อย
เกสรเพศผู้ 4 อัน
รังไข่กลมรี มี 5 พู
ยอดเกสรเพศเมียแยกเป็นแฉกสั้นๆ
4 แฉก ผลกลม
เส้นผ่านศูนย์กลาง 6-9 มม. ผลอ่อนผิวสีขาวอมเขียว
อุ้มน้ำ ผลห่ามสีม่วง
ผลแก่สีดำ
มีกลีบดอกเจริญขึ้นรองรับผล
มีเมล็ดแข็ง 1 เมล็ด
ประโยชน์ :
เปลือกมีสาร quassiin ให้รสขม
ในพม่าและชวาใช้แทนควินิน
ชวาใช้ใบแก้ไข้
ตามชนบทไทยใช้เปลือกเป็นยาแก้ไข้
โทษ : -