กะหนานปลิง
Pterospermum acerifolium
Willd., STERCULIACEAE
ลักษณะทางพฤกษศาสตร์
:
ไม้ต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่
สูง 18-25 ม.
โคนต้นมีพอนสั้นๆ
ลักษณะเป็นหลืบ
เปลือกสีเทาหรือน้ำตาลอ่อน
ค่อนข้างเรียบ
มีช่องอากาศเรียงตามยาวอยู่ทั่วไป
เปลือกในสีแดงแทรกลายเส้นสีขาว
ตามยอดและกิ่งอ่อนมีขนสีน้ำตาลอมเหลืองหนาแน่น
ใบเดี่ยว
เรียงสลับ
รูปทรงไม่แน่นอน
ส่วนใหญ่รูปไข่หรือรูปรี
ค่อนข้างกว้างจนเกือบเป็นแผ่นกลม
กว้าง 8-20 ซม. ยาว 15-30 ซม.
ปลายแหลม
โคนเว้าลึกคล้ายรูปหัวใจ
หรือก้านใบติดกับแผ่นใบล้ำจากโคนใบ
0.5-5 ซม. ขอบมักเว้าห่างๆ
ไม่เป็นระเบียบ
ใบของต้นกล้ามีขนาดใหญ่มาก
กว้างและยาวประมาณ 50 ซม.
และแผ่นใบเว้าเข้าเป็นแฉกลึก
3-6 แฉก เส้นใบออกจากโคนใบ
6-11 เส้น
แผ่นใบด้านบนสีเขียวเข้มเป็นมัน
ค่อนข้างเกลี้ยง
ด้านล่างมีขนสีเทาเป็นกระจุกหนาแน่น
และมีเส้นร่างแหปรากฎชัด
ก้านใบยาว 2-5 ซม.
มีขนสีน้ำตาลอมเหลือง
ใบล่างๆ
ของลำต้นมักมีก้านใบยาวมาก
ขนาดยาวเท่ากับหรือยาวกว่าแผ่นใบ
หูใบยาวประมาณ 1.6 ซม.
ขอบรุ่ยเป็นแฉกแคบๆ
หลายแฉกไม่เป็นระเบียบ
ร่วงง่าย ดอกออกเดี่ยวๆ
ตามง่ามใบ
ดอกตูมรูปทรงกระบอกห้าเหลี่ยม
ยาว 5-9 ซม.
มีขนสีน้ำตาลอมเหลืองหนาแน่น
กลีบเลี้ยง 5 กลีบ
รูปขอบขนานแคบๆ
ประกบกันเป็นรูปทรงกระบอก
ยาว 5-8 ซม.
เมื่อดอกบานแต่ละกลีบแยกจากกันและตลบลงข้างล่าง
ด้านนอกมีขนสีน้ำตาลอมเหลือง
ด้านในมีขนอ่อนนุ่มสีขาวหนาแน่น
กลีบดอก 5 กลีบ
สีขาวอมเหลือง
รูปขอบขนานแคบๆ
ขนาดเล็กกว่ากลีบเลี้ยงเล็กน้อย
เกสรเพศผู้สมบูรณ์ 15 อัน
แยกออกเป็น 5 มัด มัดละ 3
อัน
เกสรเพศผู้ไม่สมบูรณ์ 5
อัน
เรียงสลับกับมัดเกสรเพศผู้ที่สมบูรณ์
รังไข่สั้น
รูปทรงกระบอกห้าเหลี่ยม
มีขนหนาแน่น มี 5 ช่อง
แต่ละช่องมีออวุลจำนวนมาก
ผลรูปทรงกระบอกห้าเหลี่ยม
กว้าง 5-7 ซม. ยาว 14-20 ซม.
ปลายแหลมมน
โคนผลคอดเรียวเป็นก้านทรงกระบอกแคบๆ
ยาว 3-4 ซม.
ผลแก่แตกออกเป็น 5
เสี่ยง
ผิวของผลหนาและแข็ง
ภายนอกมีขนแข็งสั้นๆ
สีน้ำตาลอมเหลืองหนาแน่น
เมล็ดมีจำนวนมาก
รูปสี่เหลี่ยมผืนผ้า
กว้างประมาณ 9 มม.
ยาวประมาณ 1.3 ซม.
หนาเล็กน้อย
ด้านบนเป็นปีกบางยาว
สีชา กว้างประมาณ 1.5 ซม.
ยาวประมาณ 4 ซม.
ถิ่นกำเนิด : -
การกระจายพันธุ์ :
อินเดีย พม่า
และมาเลเซีย
การกระจายพันธุ์ในประเทศไทย
: ทั่วทุกภาค
สภาพนิเวศน์ :
ขึ้นในป่าดิบ
บนพื้นที่ระดับต่ำจนถึงสูงจากระดับน้ำทะเลประมาณ
900 ม.
เวลาออกดอก : -
เวลาออกผล : -
การขยายพันธุ์ : -
ความเกี่ยวข้องกับประเพณี
วัฒนธรรม ความเชื่อ ฯลฯ :
-
อ้างอิง : 1)
ราชบัณฑิตยสถาน. 2538. อนุกรมวิธานพืช
อักษร ก. กรุงเทพมหานคร:
เพื่อนพิมพ์.