กระพี้เขาควาย
ชื่อพื้นเมือง
: กระพี้เขาควาย (อุดรธานี,
ราชบุรี), กระพี้ (ภาคกลาง),
กำพี้ ชิงชัน (เพชรบูรณ์),
กำพี้เขาควาย แดงดง (เลย),
เก็ดเขาควาย (ภาคเหนือ),
เก็ดแดง (แม่ฮ่องสอน,
ลำปาง), เก็ดดำ (กาญจนบุรี,
ภาคเหนือ), อีเม็งใบมน (อุดรธานี),
จักจัน เวียด (ไทยใหญ่-เชียงใหม่),
มะขามป่า (เชียงใหม่),
เส่งพลิแคละ (กะเหรี่ยง-แม่ฮ่องสอน)
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Dalbergia
cultrata Grah. ex Benth.
ชื่อวงศ์ :
LEGUMINOSAE-PAPILIONOIDEAE
ชื่อสามัญ : -
ลักษณะ : ไม้ต้นขนาดกลางถึงขนาดใหญ่
ผลัดใบ สูง 15-25 ม.
เรือนยอดเป็นพุ่มกลมยาว
ใบประกอบแบบขนนกปลายคี่
เรียงสลับ มีใบย่อย 7-13 ใบ
เรียงสลับ
รูปไข่กลับหรือรูปไข่กลับแกมรูปขอบขนาน
ช่อดอกแบบช่อแยกแขนง
ออกตามง่ามใบใกล้ยอด
มีดอกดกดูคล้ายเป็นกระจุก
ดอกรูปดอกถั่ว
กลีบเลี้ยงเล็ก
ติดกันคล้ายรูปถ้วยตื้นๆ
กลีบดอก 5 กลีบ
สีขาวอมชมพู เกสรเพศผู้
9 อัน
ก้านชูอับเรณูติดกันเป็นแผ่น
ฝักแบนรูปคล้ายกระสวย
ฝักตรงหรือโค้งงอเล็กน้อย
ฝักแก่ไม่แตก เมล็ดสีน้ำตาล
คล้ายรูปไต
ส่วนมากมีเพียงเมล็ดเดียว
ฝักที่มี 2-3 เมล็ด
พบน้อยมาก
ประโยชน์ :
เนื้อไม้ละเอียด
สีคล้ำค่อนข้างดำ แข็ง
และหนักมาก ทนทาน
ใช้ทำเครื่องเรือน เสา
ไม้บุผนัง เครื่องกลึง
เครื่องแกะสลัก
ด้ามเครื่องมือต่างๆ
พานท้ายปืน
และเครื่องดนตรีไทย
เช่น กลอง โทน รำมะนา
จะเข้ รางและลูกระนาด
กรับและขาฆ้องวง
ได้สวยงามและมีราคาแพง
โทษ : -