กระเบียน
Ceriscoides turgida (Roxb.) Tirveng., RUBIACEAE

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : ไม้ต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลาง ผลัดใบ สูง 7-13 ม. เปลือกสีเทาเข้มแกมน้ำตาลหรือน้ำตาลหม่น ล่อนออกเป็นแผ่นบางๆ เรือนยอดค่อนข้างเล็กไม่ได้สัดส่วน กิ่งก้านแข็งแรง อาจมีหนามตรงออกเป็นคู่ที่ข้อ ใบเดี่ยวเรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก รูปไข่กลับ กลม หรือรี กว้าง 2.5-7 ซม. ยาว 2.5-10 ซม. ปลายมนหรือแหลมเป็นติ่งสั้น โคนสอบแคบเรียวลงไปจนถึงก้านใบ ขอบเรียบหรือเป็นคลื่นเล็กน้อย เส้นแขนงใบข้างละ 4-6 เส้น ปลายเส้นจรดกับเส้นถัดไปก่อนถึงขอบใบ แผ่นใบเกลี้ยงทั้ง 2 ด้าน หรือด้านล่างอาจมีขนนุ่ม ก้านใบสั้นมาก หูใบระหว่างก้านใบเป็นรูปสามเหลี่ยม 1 คู่ อยู่ตรงข้ามกัน ดอกแยกเพศ ก้านดอกสั้น ดอกเพศผู้ออกเป็นกระจุก มีกลิ่นหอม กลีบเลี้ยงติดกันเป็นหลอด ยาว 2-3 มม. ปากหลอดกว้างกว่าโคน ปลายตัด กลีบดอกสีขาวอมเหลือง ติดกันเป็นหลอดยาว 0.7-1.3 ซม. ปลายแยกเป็น 5 กลีบ เมื่อบานเต็มที่เส้นผ่านศูนย์กลางดอกประมาณ 2.5 ซม. เกสรเพศผู้ 5 อัน ไม่มีก้านชูอับเรณู อับเรณูรูปยาวเรียว ติดอยู่ภายในหลอดดอก ดอกเพศเมียออกเดี่ยวๆ ตามง่ามใบ ไม่มีกลิ่น กลีบเลี้ยงติดกันเป็นรูประฆัง ยาว 0.8-2 ซม. ปลายแยกเป็น 5 แฉก กลีบดอกเหมือนกับดอกเพศผู้ รังไข่มีออวุลจำนวนมาก ผลรูปไข่หรือกลม ยาว 2.5-7.5 ซม. ค่อนข้างแข็ง เมล็ดแบน มีจำนวนมาก

ถิ่นกำเนิด : -

การกระจายพันธุ์ : อินเดียและพม่า

การกระจายพันธุ์ในประเทศไทย : ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ ภาคกลาง และภาคเหนือ

สภาพนิเวศน์ : ขึ้นเป็นกลุ่มหรือขึ้นประปรายในป่าเต็งรังและป่าเบญจพรรณ

เวลาออกดอก : -

เวลาออกผล : -

การขยายพันธุ์ : -

ความเกี่ยวข้องกับประเพณี วัฒนธรรม ความเชื่อ ฯลฯ : -

อ้างอิง : 1) ราชบัณฑิตยสถาน. 2538. อนุกรมวิธานพืช อักษร ก. กรุงเทพมหานคร: เพื่อนพิมพ์.