กระทุ่มเขา
Neonauclea calycina (Bartl. ex DC.) Merr., RUBIACEAE

ลักษณะทางพฤกษศาสตร์ : ไม้ต้นขนาดเล็กถึงขนาดกลาง สูงได้ถึง 15 ม. ลำต้นเปลา เปลือกนอกเรียบ สีน้ำตาลอมเทา เปลือกในสีเขียวอ่อน เรือนยอดรูปกรวย กิ่งเกือบตั้งฉากกับลำต้น ใบเดี่ยว เรียงตรงข้ามสลับตั้งฉาก รูปรีแกมรูปขอบขนาน กว้าง 4-11 ซม. ยาว 10-25 ซม. ปลายสอบแคบหรือหยักคอดเป็นติ่ง โคนสอบแคบหรือมนกว้าง ขอบเรียบหรือเป็นคลื่นเล็กน้อย แผ่นใบค่อนข้างหนา เป็นมันทั้ง 2 ด้าน เส้นกลางใบและเส้นแขนงใบเห็นชัดทางด้านล่าง เส้นแขนงใบข้างละ 6-12 เส้น ปลายเส้นโค้งจรดกับเส้นถัดไปก่อนถึงขอบใบ ก้านใบยาว 1-2.5 ซม. หูใบระหว่างก้านใบ 1 คู่ ประกบกัน ร่วงง่าย เหลือเฉพาะที่ยอด รูปไข่หรือรูปลิ้น กว้างประมาณ 1 ซม. ยาวประมาณ 2 ซม. ช่อดอกแบบช่อกระจุกแน่นออกตามปลายกิ่งเป็นช่อเดี่ยวๆ หรืออาจมีถึง 3 ช่อ แต่ละช่อประกอบด้วยดอกเล็กๆ จำนวนมาก เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 3 ซม. ก้านช่อดอกยาว 2-9 ซม. กลีบเลี้ยงติดกันเป็นหลอดหรือกรวยเล็กๆ ปลายแยกเป็น 5 แฉกเห็นได้ชัด กลีบดอกสีขาว โคนติดกันเป็นหลอด ปลายแยกเป็น 5 แฉก ก่อนจะโรยเปลี่ยนเป็นสีแดงเรื่อๆ เกสรเพศผู้ 5-6 อัน ก้านเกสรเพศเมียยาวยื่นพ้นปากหลอดกลีบดอก ผลสีส้ม รวมอัดกันกลม เส้นผ่านศูนย์กลางประมาณ 3 ซม. เมล็ดเล็ก มีปีกบางๆ

ถิ่นกำเนิด : -

การกระจายพันธุ์ : กัมพูชา เวียดนาม มาเลเซีย และฟิลิปปินส์

การกระจายพันธุ์ในประเทศไทย : ภาคตะวันออกเฉียงเหนือและภาคตะวันออกเฉียงใต้

สภาพนิเวศน์ : ขึ้นตามชายลำห้วยและป่าเบญจพรรณ บนพื้นที่สูงจากระดับน้ำทะเล 100-200 ม.

เวลาออกดอก : เดือนพฤษภาคม-พฤศจิกายน

เวลาออกผล : เดือนพฤษภาคม-พฤศจิกายน

การขยายพันธุ์ : -

ความเกี่ยวข้องกับประเพณี วัฒนธรรม ความเชื่อ ฯลฯ : -

อ้างอิง : 1) ราชบัณฑิตยสถาน. 2538. อนุกรมวิธานพืช อักษร ก. กรุงเทพมหานคร: เพื่อนพิมพ์.