โกโก้

ชื่อวิทยาศาสตร์ :  Theobroma cacao L.
วงศ์ :   Sterculiaceae
ชื่อสามัญ :  Chocolate Tree, Cacao, Cocoa
ชื่ออื่น : -
ลักษณะ : โกโก้ เป็นไม้ต้นขนาดเล็ก สูง 3-10 ม. ใบเป็นใบเดี่ยว เรียงสลับหรือเวียนรอบ ผิวเกลี้ยง รูปรีถึงรูปไข่แกมขอบขนาน หรือรูปไข่กลับ ยาว 10-28 ซม. กว้าง 4-10 ซม. ปลายแหลม โคนใบมนสอบ ขอบใบเรียบถึงเป็นคลื่นเล็กน้อย เส้นแขนงใบ 9-12 คู่ ก้านใบยาว 1-3 ซม. มีหูใบขนาดเล็ก หลุดร่วงง่าย ดอกออกเป็นช่อเดี่ยวแตกจากต้นและกิ่งก้าน จำนวน 1-7 ดอก ก้านดอกยาว 1-1.5 ซม. ดอกมีสีขาวหรือเหลืองอ่อน กลีบเลี้ยงมี 5 กลีบ รูปทรงเรียวแหลมรูปหอก ขนาดเล็ก ยาว 5-7 มม. กว้าง 1-1.5 มม. มีขนปกคลุมภายนอก กลีบดอกมี 2 ส่วน ส่วนบนและส่วนล่างเชื่อมติดกัน เกสรเพศผู้ 10 อัน เกสรเพศเมีย 1 อัน ก้านเกสรเพศเมียยาว 2-3 มม. ยอดเกสรเพศเมียแยกเป็น 5 แฉก ผลรูปไข่แกมรูปขอบขนาน ขนาดใหญ่ ยาว 20-25 ซม. กว้าง 10 ซม. ผลฉ่ำน้ำ แห้งแล้วไม่แตก เมล็ดเรียงเป็นแถว 5 แถว รอบแกนกลางผล เมล็ดสีน้ำตาล จำนวนหลายเมล็ด รูปรี ยาว 2-2.5 ซม. กว้าง 1.2-1.5 ซม.
ประโยชน์ :   นำเมล็ดโกโก้มาคั่ว เอาเปลือกหุ้มเมล็ดออก บดละเอียด บีบน้ำมันออก เนื้อโกโก้จะเกาะกันเป็น แท่ง ๆนำมาบดให้แตกเป็นผงอีกครั้ง ใส่รวมกับแป้ง นำไปแต่งรสแต่งสีอาหาร  แต่ที่เราใช้นั้นใช้โกโก้ผงที่ชงเครื่องดื่มนำมาผสมกับแป้งทำขนม เมล็ดโกโก้ถูกนำมาใช้เป็นอาหารเสริมอย่างดีในชื่อ “Food of the gods” โดยนำผลโกโก้มาหมักแล้วแยกเมล็ดออกมา ทำความสะอาด ย่างไฟแล้วกระเทาะเปลือกออก จะได้เนื้อในเมล็ดที่นำไปใช้ได้ ในทางยาใช้น้ำต้มจากรากเป็นยาขับระดู ส่วนเนื้อในเมล็ดในรูปของผงโกโก้ใช้เป็นอาหารเสริม, ผสมช็อกโกแลต ส่วนน้ำมันโกโก้ใช้เป็นสารแต่งกลิ่นและรสในอาหาร ยาและเครื่องดื่มหลายชนิด สารสำคัญคือ alkaloid Theobromine จากโกโก้มีโครงสร้างคล้าย Caffeine มาก แต่จะมีฤทธิ์อ่อนกว่า จะมีฤทธิ์กระตุ้นระบบประสาทส่วนกลาง, กระตุ้นหัวใจ, ขับปัสสาวะ, ขยายเส้นเลือด คลายกล้ามเนื้อเรียบ และแก้หืดหอบคล้ายกับฤทธิ์ของ Theophylline และถ้ากินเมล็ดมาก ๆ ใช้เป็นสารเสพติดได้