เป็นสถานที่คุมขังนักโทษการเมืองในสมัยจอมพล ป.พิบูลสงคราม ปัจจุบันเป็นอุทยานแห่งชาติตะรุเตาที่เป็นเสน่ห์ของจังหวัด และอยู่ใกล้เกาะลังกาวีของประเทศมาเลเซีย เป็นเส้นทางที่เอื้ออำนวยต่อการติดต่อค้าขาย ถ่ายเท วัฒนธรรม ฯลฯ  ถึงแม้จังหวัดสตูลจะเป็นจังหวัดเล็กๆ ที่สงบเงียบ แต่แฝงไว้ซึ่งเสน่ห์ แห่งความแตกต่างทางด้านขนบธรรมเนียมศิลปวัฒนธรรมที่หลากหลายจากผู้คนหลายเชื้อชาติ หลายศาสนา หลายอาชีพ และที่สุดคือหลายเหตุผลที่มารวมตัวกันอยู่ในจังหวัดนี้  นับเป็นความโชคดีของข้าพเจ้าที่มีโอกาสได้มาอยู่จังหวัดสตูลในวัยเด็ก เป็นความคิดที่แยบยลของคุณพ่อ ที่ท่านต้องการวางพื้นฐานชีวิตที่งดงามแก่ลูกๆ สตูลได้ถูกเลือกให้เป็นสถานที่อบรมเลี้ยงดูให้เจริญวัยในบรรยากาศสิ่งแวดล้อมที่งดงามทั้งทรัพยากรธรรมชาติ สมบูรณ์ด้วยขนบธรรมเนียมวัฒนธรรมที่หลากหลาย แต่งคงไว้ซึ่งความงดงาม และลงตัวในความแตกต่าง การเรียนรู้จากธรรมชาติรอบตัว การเรียนรู้ขนบธรรมเนียมวัฒนาเดียวกัน พร้อมๆ กับการเรียนรู้ขนบธรรมเนียมประเพณีที่แตกต่างจากสิ่งแวดล้อมทางวัฒนาธรรมของผู้คนที่หลากหลาย เช่น จีน ไทย อินเดีย ปากีสถาน มลายู และมลายูแบบอังกฤษ ฯลฯ จึงไม่เป็นที่แปลกใจเลยที่เด็กๆ ลูกของคนต่างเชื้อชาติ ศาสนา เป็นเพื่อนเล่นกันและผจญภัยร่วมกัน
          ป่า "โทะ"  เป็นจุดสนใจร่วมของนักผจญภัยวัยเด็กกำลังซนกลุ่มนี้ ทุกคนปิดปากเงียบไม่ยอมให้ผู้ใหญ่ล่วงรู้แผนเป็นอันขาด และแล้วความตื่นเต้นก็บังเกิดขึ้นคือการหนีไปเที่ยวป่า "โทะ" ในบ่ายวันหนึ่งของฤดูร้อน จำได้ว่ามันไกลจากโรงเรียนมาก สร้างความตื่นเต้นให้ได้ไม่น้อยเลยเดินไปตอนแรกๆ เสียงดังสนุกสนาน พอเวลาผ่านไป ผ่านไป เสียงก็ค่อยๆ เบาลงและในที่สุดก็เงียบไปกลับเป็นเสียงหายใจแรงขึ้นจนเป็นเสียงหอบเข้าแทนที่ สอดแทรกด้วยเสียงบ่นหิวน้ำ จะไม่ให้บ่นได้อย่างไรเพราะเดินกลางแดดช่วงบ่ายแล้วทุกคนไม่มีน้ำดื่มติดตัวไปเลย  สิ่งที่จำได้ในเวลานั้นคือทุกคนเร่งฝีเท้าให้ถึงป่า "โทะ" ให้เร็วที่สุด เพื่อความอยู่รอด ในที่สุดก็มาถึงจุดหมายทุกคนลุยเก็บลูก"โทะ" กินทันที ธรรมชาติเป็นผู้สอนให้เด็กๆ เลือกเก็บลูกสุกสีคล้ำเกือบดำ และลูกที่มีสีม่วงแก่เหลือบสีเทา

ที่เกิดจากขนนุ่มสั้นสีขาว ความรู้สึกตอนนั้นคือ ลูกโทะ เป็นผลไม้สวรรค์ที่อร่อยที่สุดในโลกเลย ทั้งหอมทั้งหวานและมีเมล็ดที่เล็กละเอียดพร้อมเนื้อนุ่มๆ ที่กินได้ทั้งผล ทันที่ที่ได้ลิ้มรสลูกโทะท่ามกลางแสงแดดยามบ่ายพร้อมเสียงนกที่ร้องแข่งกับเสียงเด็กๆ อย่างมีความสุข เพราะลูกโทะมีมากมายเหลือกินในยามนั้นทั้งนกทั้งคนก็กินไม่หมด  เสน่ห์ของโทะวิ่งกระโจนสู่หัวใจด้วยความเร็วสูงเท่าความเร็วของหัวใจเต้น ความกระหายน้ำถูกปลิดทิ้งไปอย่างสิ้นเชิง ทันทีที่ได้ลิ้มรสลูกโทะ เป็นอันว่า ข้าพเจ้าหลงเสน่ห์โทะเข้าให้แล้วด้วยความเต็มใจยิ่ง ต้องมนต์เสน่ห์ของโทะจวบจนถึงทุกวันนี้
          ทุกคนกินลูกโทะจนเป็นที่พอใจแล้ว ก็เริ่มหาทางออกจากป่าโทะ ยิ่งเดินก็ยิ่งลึกเข้าไปในป่าทุกที มองไปทางไหนก็เหมือนกันหมด เด็กๆ เริ่มสังเกตสิ่งแวดล้อมที่เราเดินผ่าน ต้องหาจุดสังเกตจดจำทุกสิ่งทุกอย่างที่พบเห็น เพื่อพยายามหาหนทางกลับออกจากป่าโทะให้ได้ เดินมาสักพัก พบกองกระดูกสัตว์ขนาดใหญ่ที่ขาวสะอาดแต่ไม่ทราบว่าเป็นสัตว์ชนิดไหน เดินต่อไปอีกสักครู่ก็พบกองกระดูกสัตว์เป็นโครงทั้งตัวคล้ายจระเข้ หัวใจเด็กเริ่มเต้นแรงอีกครั้ง แต่คราวนี้เป็นความหวาดกลัว เริ่มพบซากสัตว์ที่ตายมาแล้วระยะหนึ่ง (อ่านต่อ)